Lootboxen in het licht van de Nederlandse Wet Kansspelen op Afstand
Vrijwel een ieder is bekend met de term gokken. In Nederland is gokken in landbased casino’s al jaren mogelijk. Daarnaast kunnen spelers vanaf 1 oktober 2021 ook legaal bij Nederlandse online casino’s terecht. De term lootboxen daarentegen is niet bij een ieder bekend. In deze blog wordt de focus vooral gelegd op lootboxen en of deze gekwalificeerd kunnen worden als een vorm van gokken.
Wat wordt bedoeld met de term ‘lootboxen’?
“Wat zijn lootboxen?” Een loot box is een virtuele schatkist in een computerspel. In sommige videogames zijn dozen (schatkisten) te vinden, te winnen en/of te koop met daarin items die het spel beïnvloeden.
De items in de lootbox zijn willekeurig en hebben verschillende functies. Soms zijn ze enkel visueel, zoals bijvoorbeeld ‘skins’. Skins zijn items die het uiterlijk veranderen zonder daarbij het spelverloop te beïnvloeden. Andere items kunnen wapens of vaardigheden zijn die het spel wel beïnvloeden. Een speler wordt hierdoor sterker of behindiger.
Het kopen van lootboxen nader toegelicht
Sommige games hebben een eigen valuta zoals coins, tokens of de V-bucks. Na een game meerdere keren gespeeld te hebben zul je op enig moment deze valuta verdienen. Met dit gratis verkregen speelgeld heb je de mogelijkheid om bijvoorbeeld je wapens te moderniseren of nieuwe wapens te kopen waardoor je beter in staat bent de volgende ronde van het spel te halen. Soms kan je het ook gebruiken om een lootbox te kopen. Het kan zijn dat je als speler uren moet spelen om genoeg speelgeld te vergaren om zo’n box te kunnen kopen.
Om snel naar de volgende ronde te kunnen of ‘sterker te worden’ zonder vele uren te hoeven spelen wordt en steeds vaker mogelijkheid gegeven om met echt geld lootboxen te kopen. Dit is het ‘pay to win’ principe. Met echt geld koop je virtueel geld waarmee je vervolgens lootboxen kan kopen. Heb je geld dan kan je dus sterker worden, en als je tegen andere spelers speelt is het de vraag of dit eerlijk is.
Maar waar het juist in dit artikel om draait is dat de inhoud van de lootbox willekeurig is, dus je weet van te voren niet wat je hebt aan de inhoud. Het is dus een gok.
Lees ook onze spelprovider reviews
Lootboxen, een vorm van gokken
Personen die niet zoveel weet hebben van lootboxen zien dit als een onderdeel van de desbetreffende games. Het lijkt in eerste opzicht niet gevaarlijk en zou niet zo snel geplaatst kunnen worden onder de noemer gokken. Niets is minder waar want ook bij lootboxen schuilen gevaren waar vooral jeugdige spelers niet bewust van zijn.
Gokken
Lootboxen is gokken en niets anders zullen de kenners van kansspelen bij zichzelf denken. Gaming liefhebbers doen er meestal alles aan om aan de lootboxen te komen. Ze spelen met deze boxen unieke geluiden, mooie effecten en animaties vrij. Dit spektakel doet je direct denken aan al het moois die je ook bij fruitautomaten en gokkasten ziet. Soms win je grote geweldige prijzen en soms prijzen die niet zoveel ‘geld’ waard zijn. Je weet pas wat in de doos zit als je hem hebt geopend.
Het gevaar van deze boxen, vooral bij jeugdigen, is dat het een verslavende werking kan hebben want het is natuurlijk spannend om erachter te komen of de lootbox die je gekocht hebt een waardevol en zeldzaam item heeft, of vaak voorkomende skin die je niet verder helpt. Koopt een speler meerdere met allemaal niets waardevols, dan betaald (verliest) een speler dus geld voor niets.
Gevaar voor jongeren
Het meest gevaarlijke is dat jongeren verslaafd kunnen raken aan het openen van deze dozen en dat ze al hun geld kwijt kunnen raken. Daarnaast heb je ook jongeren, die misschien niet zoveel geen geld uitgeven, maar wel uren achter elkaar spelen om virtueel speelgeld te vergaren om daarmee lootboxen te kopen.
Uit onderzoek van de Britse Gambling Commission is gebleken dat er een snelle stijging is van het aantal probleemgokkers onder jongeren. Er zijn aan de ene kant jongeren die op regelmatige basis gokken en weer anderen die groot risico lopen om gokverslaafd te worden. Het gaat in deze vooral om jongeren tussen 11 en 16 jaar. Niet alleen tv- advertenties, maar ook de welbekende lootboxen zijn mogelijk debet aan deze stijging.
Er zijn namelijk meer dan een miljoen jongeren die dagelijks te maken krijgen met lootboxen. Een voorbeeld hiervan is het FIFA 19 voetbalspel. Spelers hebben daarbij de mogelijkheid om ‘player cards’ te kopen. Er is heel wat ophef rondom deze kaarten omdat ze niet alleen gekocht moeten worden en zorgen voor oneerlijke concurrentie tussen spelers, maar de kans op het openmaken van een sterke ‘player card’ is slechts 4.5%. De koper gokt als het ware door een kaart te kopen waarvan hij nog niet weet wat de werkelijke waarde daarvan is voor het FIFA19 spel. Sommige spelers blijven maar kaarten kopen om uiteindelijke de sterke kaarten in handen te hebben.
Meningen verdeeld
Aan de ene kant is er een groep die vooral vanwege de gokelementen tegenstander zijn van lootboxen. De spelers zelf zien dit als een onderdeel van het spel en zien niet in waarom deze boxen gerelateerd worden aan gokken. De meningen zijn dus verdeeld. De hamvraag hierbij is hoe de Nederlandse Kansspelautoriteit (Ksa) hier tegenaan kijkt.
De Nederlandse Kansspelautoriteit (Ksa)
De Ksa heeft vooral moeite met de gok elementen die terug te zien zijn bij de lootboxen. Het is goed om te weten dat lootboxen niet illegaal zijn in ons land. De Ksa is van mening dat het niet illegaal is zolang je de verdiende items in het spel niet door kunt verkopen. Is dat het geval, dan stimuleert het spel namelijk gokken. Volgens de Ksa is het verhandelen van items een overtreding volgens de Nederlandse kansspelwetgeving.
Lees meer over de Nederlandse Kansspelautoriteit
Rol van ouders
De Ksa geeft ouders als advies mee om erop toe te zien of kinderen lootboxen kopen of openen. Het doet er daarbij niet toe of het al dan niet geregeld is in onze wetgeving omdat deze boxen verslavend kunnen zijn voor kinderen.
De Ksa geeft ouders ook mee om interesse te tonen in kinderen, na te gaan welke spellen ze spelen en of ze al dan niet in aanraking komen met de lootboxen. De Ksa is van mening dat voor wat betreft deze dozen vooral jongeren tussen 11 en 16 jaar behoren tot de risicogroep. Dit omdat ze zelf niet in staat zijn om de gevaren van deze boxen in te schatten. Uiteraard zijn gameontwikkelaars niet blij met dit advies omdat dit ertoe kan leiden dat er minder boxen worden verkocht en dus ook minder omzet wordt gemaakt.
Vanaf het jaar 2018 maakt de Ksa zich sterk om lootboxen te verbieden in Nederland en hoge boetes op te leggen voor elke game ontwikkelaar die zich schuldig maakt hieraan. De Ksa heeft zelf onderzoek laten doen via SuperData Research. Zij moesten onder andere voor de Ksa nagaan wat de relatie is tussen online spelen en gokken.
Uit het onderzoek kwam naar voren dat jongeren beter niet te vroeg in aanraking komen met vormen of elementen van gokken. Echter was de correlatie tussen games spelen met lootboxen en gokken oftewel online kansspelen, en daarmede een verhoogd risico op gokverslaving, moeilijk vast te stellen.
Lootboxen blijven populair
Ondanks de vele kritieken van onder andere de Ksa blijven lootboxen populair onder spelers. Ze zijn de laatste paar jaren steeds gangbaarder geworden onder spelers van videogames. Gameontwikkelaars blijven hierop inspelen door steeds meer betaalopties en pakketten toe te voegen voor spelers. Volgens de Ksa is dit oneerlijk en onethisch. Volgens hen zijn lootboxen een vorm van gokken omdat je niet weet wat in de box zit bij het kopen. Deze boxen hebben hun populariteit vooral te danken aan het verassend effect die ze teweeg brengen.Zijn lootboxen nu legaal of niet in ons land? EA zaak zet precedent.
Electronic Arts (EA) sports behoort bijvoorbeeld tot een van de bekende game ontwikkelaars die er niet open voor staat om de gokgerelateerde elementen te verwijderen van de boxen. De Ksa ging in 2019 ertoe over om deze FIFA game ontwikkelaar een dwangsom op te leggen na een aantal dreigingen. EA bleef niet bij de pakken neerzitten en startte een rechtszaak tegen de KSA bij de bestuursrechter van de Raad van State welke op 9 maart 2022 beslecht werd in het nadeel van de Ksa.
In de vordering die de KSA instelde tegen EA gaven zij aan dat de voetbalgame FIFA lootboxen aan de man brengt, waarbij de inhoud van de pakjes met voetballers voor de spelmodus Ultimate Team niet van te voren bekend zijn bij de koper. Het is een verrassing voor de koper en deze weet pas na zo een digitale aankoop gedaan te hebben welke speler hij krijgt.
Dit beschouwt de Ksa al een illegale manier van online gokken. Vooral vanwege het feit dat de kaarten doorverkocht kunnen worden aan derden. De munten die de spelers hiervoor ontvangen kunnen zijn inwisselen op andere externe sites. Volgens de Ksa is dit een vorm van online gokken en de spelontwikkelaar zou hiervoor een kansspelvergunning moeten aanvragen. Dit is dan ook de reden waarom EA een dwangsom opgelegd kreeg van 250.000 euro per week tot een maximum van 5 miljoen euro.
EA stapte naar de rechter omdat ze van mening waren dat er geen sprake was van een kansspel zoals in de Wet Kansspelen op Afstand verwoord en dat het gaat om lootboxen die onlosmakelijk verbonden zijn met het FIFA spel zelf. Het bedrijf motiveerde ook dat de lootboxen en daarmede de spelerskaarten die spelers kunnen kopen alleen van waarde zijn voor het spel en niet weer omgezet kunnen worden in echt geld. In eerste instantie ging de rechtbank Den Haag niet mee met de argumenten van EA, maar de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelde uiteindelijk dat het opleggen van een boete onterecht was.
De rechter deelde de mening dat het verkrijgen en openen van lootboxen inderdaad niet gezien kan worden als een op zichzelf staand spel. Het kan daarom ook niet gekwalificeerd worden als een kansspel en is EA niet verplicht om een kansspelvergunning aan te vragen. Met deze uitspraak blijft het aanbieden van lootboxen voorlopig legaal in Nederland tot het moment dat er wetgeving komt die deze boxen verder zal reguleren.
Hoe verder met de bescherming van jeugdigen tegen problematisch gokgedrag na deze uitspraak?
Lootboxen zijn dus legaal in ons land en mogen zonder beperkende voorwaarden geboden worden aan spelers van videospellen waar deze boxen geboden worden. Echter is er niet alleen in Nederland, maar ook in andere delen van de wereld een discussie of lootboxen al dan niet verbannen moeten worden vanwege het gevaar voor jeugdigen. Vooral vanwege het feit dat deze boxen een vorm van verslaving ontwikkelen onder jeugdigen die vergelijkbaar is met problematisch gokgedrag bij volwassenen.
Lootboxen in andere delen van de wereld
Niet alleen in Nederland, maar ook in de Verenigde Staten van Amerika en België is men geen voorstander van lootboxen. Ook in deze landen is men van mening dat lootboxen gekwalificeerd kunnen worden als een vorm van gokken. Het mag volgens hen niet zo zijn dat spelers vooraf niet kunnen weten wat ze kopen. Deze zelfde lijn volgt ook de Duitse jeugd media bescherming. Volgens de Universiteit van Hamburg is uit onderzoek gebleken dat videospelletjes steeds meer en meer gok elementen bevatten.
In Nieuw-Zeeland is men juist niet van mening dat lootboxen gezien kunnen worden als een vorm van gokken. Dit ondanks de inhoud van de spellen wel veel gelijkenissen vertonen met online kansspelen. Dit standpunt deelt ook de Europese organisatie, PEGI, die zich bezig houdt met de classificatie van leeftijden voor online videogames. Ook zij beschouwen lootboxen niet als gokken. Een goklabel wordt door deze organisatie alleen toegekend als er games worden geboden die direct enige vorm van gokken stimuleren.
Effect gaming industrie
Mocht het zover komen dat lootboxen worden verbannen, dan zal dat een reuze impact hebben op de gaming industrie. De game ontwikkelaars kunnen hierdoor een gigantische inkomstenbron kwijtraken. In Amerika wil men bijvoorbeeld met wetgeving komen die het de verkoop van lootboxen aan minderjarigen moet verbieden. Een ander gevolg van eventuele wetgeving zou kunnen zijn dat de elementen in de spellen die het ‘betaal om te winnen’ concept hanteren verwijderd zouden moeten worden. Hierdoor kan voorkomen worden dat spelers op oneerlijke wijze in een voordeligere positie komen dan andere spelers.
De toekomst van lootboxen
Hoewel het met de uitspraak van de rechter nu duidelijk is dat lootboxen legaal geboden mogen worden in ons land aan onder andere jeugdige spelers is het gevaar van het ontwikkelen van een eventuele gokverslaving niet geweken. Wordt het dan geen tijd om met nieuwe wetgeving te komen die het aanbieden van lootboxen aan jeugdigen nader reguleert? We houden het in de gaten en zullen onze content updaten bij de nieuwe ontwikkelingen.
Gebruikte bronnen:
Dit artikel is geschreven door:
