Toen de wet Koa in april 2021 in werking trad, werd ook bepaald dat deze binnen drie jaar geëvalueerd moest worden. Inmiddels kunnen we bijna terugkijken op 3 jaar gereguleerd, legaal, online gokken in Nederland. In aanloop naar de evaluatie van de Wet kansspelen op afstand, die dus voor 1 oktober afgerond moet zijn, heeft Ipsos I&O in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum onderzoek gedaan naar hoe Nederlanders tegen gokken aankijken. Wij hebben het 92 pagina’s tellende rapport natuurlijk goed gelezen en delen in deze post graag de dingen die wij het meest interessant vonden.
TL;DR: wat betekent dit rapport voor de speler, de aanbieders en voor ons affiliates?
Voor de speler onderstreept het onderzoek het belang van geïnformeerde besluitvorming als het gaat om gokken. Hoewel de spanning van het spel onmiskenbaar is, is het cruciaal dat spelers de mogelijke risico’s begrijpen en verantwoord gokken. De bevindingen suggereren dat veel spelers baat kunnen hebben bij extra informatie over gokverslaving, de winkansen en de beschikbaarheid van ondersteunende diensten.
Daarnaast benadrukt het de belangrijke rol die affiliate sites kunnen spelen bij het promoten van verantwoord gokken. Door nauwkeurige informatie te verstrekken over de risico’s van gokverslaving, het belang van het stellen van limieten en de beschikbaarheid van ondersteunende diensten, kunnen we spelers in staat stellen om weloverwogen keuzes te maken. Bovendien kunnen we spelers helpen legale gokbedrijven te identificeren en illegale te vermijden.
Tot slot presenteert het een duidelijke uitdaging voor aanbieders van kansspelen: hoe spelers effectief te informeren over verantwoord gokken en de risico’s die aan hun gokken verbonden zijn te beperken. De bevindingen suggereren dat de huidige inspanningen een aanzienlijk deel van de spelers niet bereiken. Om dit aan te pakken, zouden aanbieders proactiever moeten worden en maatregelen zoals gepersonaliseerde risicobeoordelingen en op maat gemaakte educatieve campagnes kunnen implementeren.
Op deze pagina:
‘Perspectief van Nederlanders op kansspelen’
De titel ‘‘Perspectief van Nederlanders op kansspelen” is op zich een goede titel, maar kan natuurlijk niet de hele inhoud dekken. Het perspectief is hoe mensen ergens tegenaan kijken, maar in dit onderzoek gaat het voor een groot deel ook om hoe mensen vanuit dat perspectief handelen. Er is dus een boel interessante en belangrijke informatie in dit rapport te vinden.
Het onderzoek behandeld de volgende onderwerpen, ieder in hun eigen hoofdstuk:
- De details van het onderzoek
- Speelgedrag en de bijbehorende keuzes
- Redenen om deel te nemen aan kansspelen
- Het kiezen van een aanbieder en limieten
- Houding ten aanzien van kansspelen en het inschatten van winkansen
- Verslavings en risico’s van kansspelen
- Zorgaanbod
- Reclame
We zullen je niet met te veel droge details en ingewikkelde formuleringen vermoeien, maar alleen de belangrijkste bevindingen kort bespreken en ons daarbij vooral focussen op online gokken. Als je wel van droge lange teksten houdt, de link naar het volledige onderzoek staat hierboven in de inleiding.
De details van het onderzoek
Omdat dit onderzoek gebruikt zal worden bij de evaluatie van de wet Koa werd er eerst gekeken naar over welke onderwerpen het eigenlijk precies zou moeten gaan. De opsomming van de onderwerpen hierboven maakt duidelijk wat daar de uitkomst van was.
Daarnaast worden er natuurlijk de gebruikte definities uitgelegd en leren we dat er in totaal 3667 mensen aan het onderzoek hebben deelgenomen. Deze groep mensen is groot en divers genoeg om de uitkomsten te kunnen gebruiken als afspiegeling van alle Nederlanders.
Tot slot is het belangrijk om te weten wat de onderzoekers ‘niet-spelers’ noemen. Dit zijn namelijk niet alleen de mensen die helemaal niet gokken, maar ook de mensen die alleen met loterijen meespelen. Zoals we hier allemaal begrijpen is het meespelen met een loterij heel iets anders dan het spelen van casino spellen.
Speelgedrag en de bijbehorende keuzes
Als het over deelname aan kansspelen gaat, wordt al snel duidelijk waarom de onderzoekers ervoor gekozen hebben om loterijspelers in te delen bij de niet-spelers. Inclusief loterijspelers heeft namelijk 59% van de Nederlanders het afgelopen jaar gegokt, maar als we ze niet meetellen daalt dat percentage naar 24%.
Hoe het met online gokken zit? In totaal heeft 8% van de Nederlanders in de afgelopen 12 maanden online gegokt. Als we bedenken dat er 14,7 miljoen volwassen Nederlanders zijn, betekent dit een totaal van bijna 1,2 miljoen online spelers.
Het aantal spelers op zich zegt natuurlijk niet zo veel, want hoeveel van die mensen heeft maar één keer gegokt? Volgens dit onderzoek is dat 18%, terwijl 26% één keer per week of vaker speelt. Oftewel, 960 duizend mensen speelden het afgelopen jaar vaker dan één keer en ruim 300 duizend mensen speelden wekelijks.
Een aantal van de andere bevindingen zijn dat:
- Mannen meer gokken dan vrouwen
- Laagopgeleiden gokken meer dan hoogopgeleiden
- Mensen vooral ‘s avonds en in het weekend spelen
- Mensen offline vaak met vrienden of kennissen spelen, maar online juist zonder
Voor wie het onderzoek gaat lezen voor meer weetjes, let goed op dat kansspelen en loterijen door elkaar lopen, dit maakt het redelijk onoverzichtelijk!
Redenen om deel te nemen aan kansspelen
De meest opvallende en verontrustende conclusies van het onderzoek vinden we in dit hoofdstuk. Van de online spelers geeft namelijk 66% aan te spelen om te winnen, 11% uit verveling, 3% om verloren geld terug te winnen, 3% om zich zelfverzekerd te voelen en 2% om problemen te vergeten.
Van deze lijst met redenen is de een nog slechter dan de ander en dit zijn de gemiddelde scores. Wanneer de scores uitgesplitst worden naar hoe veel kansspelen iemand speelt, zien we dat mensen die meer spelen hier vaker de verkeerde redenen voor hebben. Op zich klinkt dit misschien niet verwonderlijk, iemand die denkt te kunnen winnen zal meer spelen, maar het is daarom juist een grote reden tot zorg.
Helaas vinden we in dit hoofdstuk ook veel interessante vragen die ze niet ook aan online spelers gesteld lijken te hebben.
Lees ook: waarom gokken mensen zo graag?
Het kiezen van een aanbieder en limieten
Bij het kiezen van aanbieders vallen de conclusies zowel in goede als slechte zin op. Dat 81% van de online spelers het belangrijk vindt om bij een legale aanbieder te spelen is een mooie score. Daar staat helaas tegenover dat slechts 42% van de spelers er ook daadwerkelijk op let.
Dit komt waarschijnlijk doordat 38% van de mensen moeite heeft om legaal en illegaal aanbod uit elkaar te kunnen houden en 30% niet eens weet hoe legale sites te herkennen. Opmerkelijk is dat vrouwen veel vaker aangeven hier problemen mee te hebben dan mannen. (Voor de duidelijkheid, hier op de site van de Ksa vind je het actuele overzicht van legale aanbieders.)
Wat betreft limieten zien we een uitkomst die op het eerste oog opmerkelijk lijkt. Want hoewel het voor aanbieders verplicht is om je limieten in te laten stellen voordat ze je toegang geven, geeft slechts 74% van de spelers aan dat ze dit gedaan hebben.
Hier is het wel belangrijk om te weten dat de precieze manier waarop de vraag gesteld is invloed kan hebben op de uitkomst. Er werd namelijk naar vier limieten gevraagd terwijl je er maar drie verplicht in moet stellen.
Bovendien liet eerder onderzoek ook al eens zien dat 30% van de spelers het zich niet precies kon herinneren. Het is natuurlijk ook maar een schermpje waar je makkelijk snel door kunt klikken, bovendien weet je als nieuwe speler misschien niet precies wat het is of hoe het werkt, je wil gewoon zo snel mogelijk spelen.
Verder krijgen we een uniek inkijkje in hoe vaak spelers tegen een ingestelde limiet aanlopen en wat ze vervolgens gedaan hebben. De meesten gaven aan dat ze automatisch werden uitgelogd (28%) en een tijdje niet meer online gegokt hebben (32%). De groep spelers die sindsdien helemaal niet meer online hebben gegokt, is met 12% net zo groot als de groep die op een andere site door is gaan spelen.
Verder blijkt dat meer spelers goed nadenken over de hoeveelheid geld die ze aan gokken uit willen geven (83%) dan de over de hoeveelheid tijd (68%). Iets minder dan de helft van de mensen (43%) geeft aan dat speellimieten daadwerkelijk helpen bij het in de hand houden van hun gokgedrag, terwijl meer dan twee derde (68%) zegt ze niet nodig te hebben.
Hoewel ruim 80% van de mensen verplichte limieten een goede zaak vinden, worden stellingen over hoogte van limieten negatief ontvangen. Dezelfde limieten voor iedereen, vaste limieten of limieten op basis van je inkomen worden allemaal door ongeveer de helft van de mensen afgewezen. De groepen die het er wel mee eens zijn, of het weinig uitmaakt, zijn ongeveer even groot.
Houding ten aanzien van kansspelen en het inschatten van winkansen
Als mensen gevraagd worden naar de acceptatie van gokken, is het opmerkelijk dat bijna de helft van de mensen denkt dat het door de meeste mensen in Nederland geaccepteerd wordt. Dat terwijl ze aangeven dat het in hun eigen vriendenkring en familie niet zo is. Slechts 18% is het eens met de stelling dat ‘af en toe gokken er gewoon bij hoort’.
Als we alleen kijken naar de antwoorden van spelers, liggen deze percentages een stuk hoger, zeker wanneer het gaat om online-spelers. Daar geeft 48% aan dat hun vriendenkring het accepteert, en 38% dat gokken er gewoon bij hoort.
Ook bij het inschatten van winkansen zijn online spelers een stuk optimistischer dan niet-online spelers en dat geldt vooral voor laagopgeleide spelers. Van de laagopgeleide online spelers denkt maar liefst 32% dat de kans om op lange termijn te winnen groter is dan de kans op verliezen! Als we naar andere groepen spelers kijken, middelbaar of hoger opgeleid en niet-online spelers, ligt dit percentage tussen de 1 en 10%.
Tot slot is er gekeken naar strategieën en doorspelen na verlies waarbij de overgrote meerderheid (80-90%) aangeeft dat het terug proberen te winnen van je verliezen geen goed idee is. Toch zien we ook hier weer vals optimisme bij de online gokkers, ook als we kijken naar het vasthouden aan tactieken of strategieën die bewezen hebben niet te werken.
Verslavings en risico’s van kansspelen
Als het gaat over de risico’s van gokken blijkt dat mensen hierbij in eerste instantie aan financiële problemen en gokverslaving denken. Aangezien een gokverslaving veel verschillende effecten kan hebben, is dit natuurlijk helemaal waar.
Ook de rest van de uitkomsten zijn redelijk voorspelbaar; mensen zien casino spellen als een groter risico dan loterijen, online spelers denken relatief vaker dat andere zaken zoals alcohol of gamen meer risico’s hebben.
Al met al gaf twee procent van de spelers aan dat ze daadwerkelijk in de problemen zijn gekomen door gokken en nog eens drie procent dat ze risico op problemen hebben gelopen. Als er echter specifiek gevraagd wordt naar negatieve gevolgen, zoals spijt hebben, geeft meer dan twintig procent aan minimaal één van die effecten gemerkt te hebben.
Tot slot werd de mensen gevraagd om aan te geven wat ze denken dat een groter risico op verslaving heeft; gokken of: wiet, gamen, sociale media, alcohol, cocaïne of tabak. Over het algemeen denken mensen dat de risico’s ongeveer vergelijkbaar zijn, maar er zijn twee uitschieters. Gokken wordt als verslavender gezien als wiet, maar niet zo verslavend als sociale media. Wat er als meest verslavend wordt gezien? Dat is natuurlijk roken.
Lees meer over gokverslaving
Zorgaanbod en informatie
Voor wie zich in verantwoord spelen interesseert volgt nu misschien wel de meest interessante conclusie van het onderzoek:
“Het merendeel [van de spelers] heeft nog nooit van het Loket Kansspel, CRUKS of Stichting AGOG gehoord.”
Aangezien deze organisaties een cruciale rol spelen in verslavingspreventie, een van de hoofddoelstellingen van het Nederlandse kansspelbeleid, is deze uitkomst schokkend te noemen. Loket Kansspel scoort nog het beste, hier heeft een op de vijf spelers weleens van gehoord, maar slechts een op de vijftig geeft aan precies te weten wat deze organisatie doet. Als we alleen naar online spelers kijken zien de cijfers er iets beter uit, dan geeft ‘slechts’ 70% aan nooit van Loket Kansspel gehoord te hebben.
Cruks, het uitsluitingsregister waar je een gokstop kan nemen, scoort qua onbekendheid net iets hoger (78%), maar nog niet zo slecht als Stichting AGOG (88%). Als we naar niet-online spelers en niet-spelers kijken, daalt naamsbekendheid van beide organisaties tot bijna 0.
Wat betreft informatie of de risico’s van gokken vindt 43% van de mensen, zowel spelers als niet-spelers, dat iemand een speler zelf volledig verantwoordelijk is om zich te informeren. De groep mensen die het hier helemaal niet mee eens is, en dus vind dat het aan de verantwoordelijkheid bij de aanbieders of de overheid ligt, is iets kleiner, rond de 30%.
Gevraagd naar wie informatie zou moeten verstrekken wordt de overheid met 85% net iets vaker genoemd dan de aanbieders, 83%.
Uiteindelijk voelt een ruime meerderheid van de spelers zich goed geïnformeerd over de risico’s en de helft over de winkansen van de verschillende spellen. Als we deze antwoorden echter per leeftijdsgroep bekijken, zien we een groot verschil tussen jong en oud, hoe ouder hoe wijzer lijkt het.
Lees meer over de verslavingszorg in Nederland
Reclame
Wat betreft reclame kunnen we kort zijn, ondanks de strengere regels zag meer dan de helft van de mensen de maand voorafgaand aan het onderzoek nog gokreclame op internet. Ook zagen veel mensen nog reclame in de vorm van sponsoring, 41%. Op sociale media komen mensen minder gokreclame tegen, hier spant TikTok met 38% de kroon. YouTube, Facebook en Instagram scoren iets lager met respectievelijk 33, 31 en 28%.
Conclusie
Hoewel we het kort en bondig hebben proberen te houden, is dat toch lastig met een onderzoeksrapport van 92 pagina’s dat zo vol boordevol informatie staat. Daarom hier een overzicht van wat volgens ons de meest opmerkelijke bevindingen zijn:
- De groep mensen die alleen op fysieke locaties gokt is twee keer zo groot als de groep die (ook) online speelt.
- Het afgelopen jaar hebben 1,2 miljoen Nederlanders online gegokt. Hiervan hebben 210.000 mensen maar één keer online gespeeld en 300.000 mensen spelen wekelijks.
- Mensen die veel gokken doen dat vaker om de verkeerde redenen zoals uit verveling of om verloren geld terug te winnen.
- Met name jongere online spelers overschatten hun winkansen.
- De meeste spelers denken goed na over hun gokgedrag en zeggen limieten niet nodig te hebben, maar ze vinden het wel goed dat ze verplicht zijn.
- Van de mensen die een ingestelde limiet bereiken, houdt 12% helemaal op met gokken, maar een net zo grote groep gaat bij een andere aanbieder verder spelen.
- 70% van de online spelers heeft nog nooit van Loket Kansspel, Cruks of Stichting AGOG gehoord.
- Slechts een derde van de jongere spelers vindt zichzelf goed geïnformeerd over de winkansen van kansspelen, bij 65+ers is dit ruim twee derde.
- 85% van de mensen die meer informatie willen, vinden dat dit de verantwoordelijkheid van de overheid is, 83% vindt dat de aanbieders dit moeten doen.
- Ondanks het reclameverbod ziet meer dan de helft van de mensen online gokreclame en 41% heeft gokbedrijven als sponsors gezien, bijvoorbeeld bij sportevenementen.
Tot slot
Dit onderzoek maakt deel uit van de voorbereidingen op de evaluatie van de wet Kansspelen op afstand. Hoewel het onderzoek met 3667 deelnemers representatief is, waren slechts 8% van de deelnemers online spelers. We vragen ons af of een groep van nog geen 300 mensen wel groot genoeg is als we uitgerekend hebben dat 1,2 miljoen mensen het afgelopen jaar online gegokt hebben.
Daarnaast lijken antwoorden in het onderzoek vaak willekeurig uitgesplitst naar alle Nederlanders, online spelers en offline spelers. Dit maakt de resultaten soms moeilijk te interpreteren of te vergelijken met andere vragen.
Dit artikel is geschreven door:
