Meespelen met loterijen

Iedereen is er bekend mee: loterijen. Er zijn er best wel wat in Nederland en het is ook erg zichtbaar. Dit komt doordat er voor loterijen op allerlei manieren reclame gemaakt wordt. Dit via de televisie, bushokjes, maar ook geadresseerde post. Het is ook een vorm van kansspelen met een lage instapdrempel, zeker tegenwoordig. Je hebt met een mobiel in de hand zo je deelname aan een loterij geregeld.

De meeste loterijen zijn een vrij discrete aangelegenheid. Als je wat gewonnen hebt, wordt dat niet breed uitgemeten. De uitzondering op de regel is echter de Postcodeloterij, die met name rond de jaarwisseling breed inzet op een zo hoog mogelijke visualiteit. Als de bekende vrachtwagen ergens gespot wordt, staat het in een paar tellen op het internet. Ondertussen kijkt men naar de televisie in de hoop dat er aangebeld wordt.

Het mag duidelijk zijn dat er genoeg te vertellen valt over deze vorm van kansspelen. Zo zijn er genoeg bijzondere verhalen omtrent jackpots en loterijen. Ook zijn er veel keuzes beschikbaar en we gaan je daar nu meer over vertellen.

Bijzondere jackpot & loterij verhalen

Hoe werkt een loterij?

Hoewel het voor velen ongetwijfeld wel duidelijk is hoe een loterij werkt, gaan we voor het globale overzicht toch even langs de belangrijkste punten. De werking kan namelijk een beetje verschillen per loterij en dat is wat elke vorm zijn eigen identiteit geeft. De ene werkt op basis van gekozen/willekeurige nummers, de ander werkt op basis van de postcode, en zo zijn er meer varianten.

In essentie komt het echter op één uiteindelijk punt neer: uit alle deelnemende spelers – in welke vorm dan ook – wordt een winnaar gekozen. Die zal dan benaderd worden om de prijs in ontvangst te nemen. Als het om een klein bedrag gaat, wordt dit meestal automatisch verwerkt en op de rekening gestort. Gaat het om hele grote bedragen, dan zal de loterij contact opnemen om het meer persoonlijk af te handelen. Zeker als het om miljoenen gaat, omdat er dan vaak hulp bij aangeboden wordt. Het doet immers nogal wat met een mens als er plots een torenhoog bedrag uitgekeerd wordt.

Een loterij is willekeurig

De essentie van een loterij zit hem in de willekeur. Als je een lot koopt, wat zowel fysiek als digitaal kan, krijg je een combinatie van letters en cijfers. Die is voor elke deelnemer anders, zodat er geen risico op een dubbele (hoofdprijs) winnaar ontstaat. Zodra de periode voor aankoop van een lot voorbij is, zal de loterij de winnende nummers trekken. Dit gaat op basis van een toevalsgenerator die volstrekt willekeurig is ingericht. Om de willekeur te waarborgen, is er veelal een notaris bij om toezicht te houden.

Rol van de notaris

Loterijen geven meestal in hun voorwaarden aan dat er een notaris toezicht houdt op de trekking. Dit is wettelijk niet verplicht, maar om alles uit te sluiten kiezen loterijen hier specifiek voor. Daarnaast geeft het een duidelijk signaal naar de buitenwereld af. Een notaris is iemand die vanuit onafhankelijk oogpunt toekijkt op een ordentelijk verloop van de trekking. Het is een extra controle, zodat daarover op termijn geen misverstanden bestaan.

Vandaag de dag gaat de trekking echter veelal digitaal, maar ook dan is een notaris nog van toegevoegde waarde. Hij of zij zal na de trekking controleren of de prijzen op de juiste manier zijn toegekend. De kans op fouten is nihil, gezien de software zo is ingericht dat het volstrekte willekeur is. Desalniettemin is het toch een fijn idee dat er nog een onafhankelijke controle is.

Winkans per loterij

Het belangrijkste bij een loterij is dat je geld kan winnen. Iedereen droomt er weleens van om een grote geldprijs te pakken. Dat is ook de reden om mee te doen aan een loterij, maar tegelijkertijd is het een illusie dat je echt wat groots zult winnen. Er doen ontzettend veel mensen mee en daardoor is de actuele winkans bijzonder klein.

Er is echter een nuance op van toepassing. Want de winkans op de hoofdprijs is inderdaad zo goed als nihil, maar veel loterijen geven ook vaak meerdere (kleinere) prijzen weg. Dit motiveert mensen om mee te blijven spelen, want een prijs winnen is altijd leuk. Ook al is het een kleine prijs.

Loterij	Totale winkans	Winkans hoofdprijs
De Staatsloterij	1 op 2	1 op 18 miljoen
Nationale Postcode Loterij	1 op 5	1 op 100 miljoen
Lotto	1 op 49	1 op 49 miljoen
Eurojackpot	1 op 26	1 op 95 miljoen
VriendenLoterij	1 op 4	1 op 100 miljoen
Lucky Day	1 op 4	1 op 50 miljoen
EuroMillions	1 op 22	1 op 116 miljoen

Zoals je kunt zien hebben we een opdeling gemaakt in winkansen. Zo is de kans op een prijs winnen relatief hoog bij de meeste loterijen. Dit gaat om alle soorten prijzen, dus ook geldprijzen die lager liggen dan de kostprijs van het lot. De kans op de hoofdprijs is echter vele malen kleiner, omdat die natuurlijk niet in veelvoud in de loterij is opgenomen.

Uit onderzoek blijkt dat de meeste deelnemers aan een loterij ooit wel wat gewonnen hebben. Een enquête van het consumentenprogramma Radar toonde aan dat 90% van de mensen die deelnamen aan de vragenlijst, weleens iets gewonnen heeft. Van deze mensen won 67% slechts een kleine prijs. Het aantal winnaars van echt grote prijzen is daarentegen zeer minimaal. Een legitieme vraag is vervolgens of winnen ook echt winnen is als je € 5,- ‘wint’ terwijl het lot € 20,- heeft gekost.

Dat is een beetje het dilemma, want je wint inderdaad wat. De kosten die je hebt gemaakt om het te winnen liggen echter hoger, dus onderaan de streep heb je alsnog verlies. Er zit overigens een psychologisch spel achter het uitkeren van kleine prijzen. Dit geeft de illusie dat er alsnog gewonnen wordt en dat motiveert mensen om te blijven spelen, ondanks dat men over de hele linie uiteindelijk meer kwijt is dan wat ze winnen. En dat vat gokken in algemene zin perfect samen. Uitzonderingen daargelaten, uiteraard.

Geschiedenis van de loterij in Nederland

Wanneer werd de eerste loterij georganiseerd? Een interessante vraag en daarvoor moeten we de geschiedenisboeken induiken. Helemaal een specifiek moment aanstippen is haast onmogelijk, gezien er meerdere verhalen bestaan. Het is echter aannemelijk dat de eerste loterij in het Romeinse Rijk georganiseerd werd. Zo was er een Romeinse keizer die briefjes uitdeelde aan het volk, waarmee men prijzen kon winnen. Met de voorspoed en rijkdom van het Romeinse Rijk in de gloriedagen klinkt dat erg plausibel.

Als we inzoomen op Nederland kunnen we iets meer concreet zijn. Zo werd de eerste loterij in Sluis georganiseerd en dat in het jaar 1434. Voor deelname moest men betalen en men kon destijds zoal graan en andere levensmiddelen winnen. Tegelijkertijd was het in Nederland vooral een manier om de burger tevreden te houden. Ze konden op die manier hun belasting betalen en konden er tegelijkertijd wat mee winnen.

Maatschappelijke functie van loterijen

Als je ver teruggaat, zie je dat loterijen in Nederland al een maatschappelijke functie hadden. Dit is vandaag de dag nog steeds het geval. De meeste loterijen in Nederland etaleren maar wat graag dat ze samenwerken met goede doelen. Een gedeelte van de opbrengst van de verkoop van loten, gaat namelijk naar verschillende instanties die zich inzetten voor de maatschappij. Doordoor steunt elke meespelende individu automatisch liefdadigheid en dat geeft het een positief imago.

Sterker nog, op de Staatsloterij na, staat elke andere loterij in Nederland een gedeelte van de opbrengst af. Waarom de Staatsloterij niet, horen we je al denken. Wel, gezien dat een loterij van de Nederlandse overheid is, gaat 30% van de opbrengst naar de staatskas. De Postcodeloterij is dan weer de partij die het meeste afstaat. In hun jaarverslagen valt te lezen dat honderden miljoenen besteed worden aan goede doelen die zich richten op sport, cultuur en ontwikkeling.

Huidige loterijen in Nederland

In het eerdere overzicht heb je de actieve loterijen in Nederland gezien. Sommige van deze loterijen zijn al behoorlijk oud, maar ook zijn er wat verschuivingen geweest. Zo had je vroeger de BankGiro Loterij, maar die bestaat niet langer. In 2021 ging deze loterij op in de Vriendenloterij, die wel nog bestaat.

Hieronder per loterij een korte omschrijving:

De Staatsloterij

Deze loterij werd in 1726 opgericht met als doel om illegale loterijen tegen te gaan, die wijdverspreid waren. Daar was geen overheidstoezicht op en zo liep ook de staatskas geld mis. Door een officiële Staatsloterij te presenteren, was er meer controle en het leverde de overheid geld op. Gezien deze loterij bijna 300 jaar oud is, behoort het tot één van de oudste ter wereld.

Nationale Postcode Loterij

Dit is in vergelijking met de Staatsloterij eigenlijk nog een jonkie. De Postcode Loterij bestaat sinds 1989 en zij hebben zich altijd gericht op de postcodes van deelnemers. Mensen spelen dus niet mee op basis van hun eigen lot of unieke lotnummer, maar op basis van de straat waar ze woonachtig zijn. Dankzij veel media aandacht en uitzendingen op televisie, behoort het tot de bekendste van Nederland. Sterker nog, het is na de Staatsloterij de tweede loterij van Nederland.

Lotto

Een van de bekendste namen als het op loterijen aankomt is toch wel ‘de Lotto’. Een loterij die in de jaren ’70 werd opgericht met als doel om spelers een goedkope vorm aan te bieden. Een lage prijs betekent een lage instapdrempel en spelers kiezen zelf de lotnummers. Het winnen van de prijs gaat op basis van willekeurig genummerde ballen en een kleur, die overeen moeten komen met het lot. De Lotto is onderdeel van de Nederlandse Loterij, waaronder ook de Staatsloterij valt.

VriendenLoterij

Een loterij die in 2021 samen is gegaan met de BankGiro Loterij. De naam VriendenLoterij is wat de organisatie heeft aangehouden, die op zijn beurt weer in 1989 werd opgericht. Humanitas is de drijvende kracht achter deze loterij, die zich inzet om mensen die het kunnen gebruiken een steuntje in de rug te geven. Van oorsprong is de VriendenLoterij ingericht als aanbieder om de staatsloterij samen te spelen.

Lucky Day

Deze loterij is eveneens van de Nederlandse Loterij en hierbij wordt een variant van het beroemde loterijspel Keno gespeeld. De Lucky Day Loterij werd in 1993 opgericht en is vandaag de dag nog altijd actief. Sterker nog, er zijn dagelijks trekkingen op basis van nummers, wat het een vrij eenvoudige loterij maakt.

Europese loterijen

Naast dat er in Nederland volop loterijen zijn waar je aan mee kunt doen, zijn er ook nog een aantal Europese loterijen. Deze loterijen beperken zich niet tot de landsgrenzen, waardoor elke inwoner van Europa mee kan doen. Dit komt met een voordeel en een nadeel. Het voordeel is dat de prijzenpot veelal nog veel hoger is, doordat er meer mensen meespelen. Dit stipt automatisch ook het nadeel aan, want doordat het aantal deelnemers nog hoger ligt dan bij landelijke loterijen, is de winkans automatisch nog veel kleiner. De bekendste Europese loterijen zijn Eurojackpot en EuroMillions.

EuroMillions

Dit is de meest bekende Europese loterij. Dit werd in 2004 gelanceerd doordat verschillende loterijen samengingen, het Franse La Française des Jeux, de Spaanse Loterías y Apuestas del Estado en het Britse Camelot om precies te zijn. De eerste loterij werd in die drie landen georganiseerd, maar na de eerste trekking sloten al snel meerdere landen aan.

Eurojackpot

De Eurojackpot is een samenwerkingsverband tussen verschillende nationale loterijen uit Nederland, Duitsland, Scandinavië en meer. Elke vrijdagavond vindt de trekking plaats en dat al sinds 2012, toen de eerste loterij gespeeld werd. In een relatief korte tijd hebben ze veel naam voor zichzelf gemaakt, waardoor Eurojackpot tot één van de grootste van Europa behoort.

Grootste loterijen ter wereld

Als we nog een stapje verder gaan zien we dat er nog grotere loterijen zijn. De Europese loterijen op zichzelf zijn zeker niet de minste, maar de Amerikanen weten dat bij momenten te overtreffen met helemaal absurde prijzenpotten. Het is echter afhankelijk van hoeveel landen mee kunnen doen en hoeveel inwoners een land dan heeft, wat zorgt voor de omvang van de pot. Hoe meer spelers er zijn, des te sneller de pot zich vult, wat automatisch weer een grotere prijs oplevert.

Powerball

Deze Amerikaanse loterij is één van de grootste ter wereld en het is qua spel min of meer identiek aan de Lotto die we in Nederland kennen. Deelnemers kiezen een reeks van cijfers en het is dan hopen dat het precies zo valt bij de trekking. Bij een correcte voorspelling, wint de speler de torenhoge hoofdprijs. Er is zelfs een keer een hoofdprijs van 1.388 miljard dollar uitgegaan, die verdeeld werd over drie spelers.

Mega Millions

Net zoals de Powerball kan ook deze loterij een enorme omvang aannemen. Met enige regelmaat staat de hoofdprijs op een bedrag van meer dan een miljard dollar. Het absolute record is een prijs van 1.538 miljard dollar, die in 2018 viel op een lot van iemand uit de staat South Carolina.

Met deze astronomische bedragen is het eigenlijk haast te gek. Maar zoals we vaker in Amerika zien, alles moet daar ‘bigger, better, and more’ zijn. Dit gaat ook op voor loterijen. In Nederland kunnen ook grote prijzen vallen. Bij de Staatsloterij spelen kan je een jackpot van miljoenen opleveren. Dit valt echter in het niet bij de prijzen die in Amerika te winnen zijn.

Meer over loterijen

Automatisch spelen bij de Staatsloterij en andere loterijen

De loterijen die in Nederland en Europa beschikbaar zijn, werken tegenwoordig vaak op basis van een lidmaatschap. Dit wil zeggen dat je automatisch kan spelen bij de Staatsloterij op basis van een abonnement. Ditzelfde geldt ook voor de Postcode Loterij, Euro Millions en meer. Het is maar net wat je leuk vindt en waar je aan mee wilt doen.

Een lidmaatschap kan je vrij eenvoudig afsluiten en zolang jij maandelijks of wekelijks – afhankelijk van de loterij – je contributie betaalt (ofwel lot koopt), zul je automatisch je nummers toegestuurd krijgen. Ook kun je zelf nummers kiezen, wat eveneens van de loterij afhankelijk is. Het gehele proces zal verder automatisch verlopen en zo speel je altijd mee.

Automatisch spelen bij de Staatsloterij en andere loterijen geeft je het gemak dat je nooit te laat bent met een lot aanschaffen. Misschien nog belangrijker, daarmee voorkom je ook dat je meespeelt met valse Staatsloten of andere loterijtickets. Als je dat echter liever niet hebt, kun je ook altijd nog op traditionele wijze vrijblijvend loten aanschaffen in supermarkten, kiosken, boekhandels en sigarenwinkels.

Toezicht op loterijen

Om te voorkomen dat je bij het spelen van loterijen geconfronteerd wordt met schimmige praktijken, is er een instantie die toezicht houdt. In Nederland is dat de Nederlandse Kansspelautoriteit. Deze partij fungeert als waakhond en let erop dat alle regels nageleefd worden. Dit in het spelaanbod, voorlichting, maar ook omtrent reclames en de toepassing van de juiste bij wet verplichte systemen.

Op Europees niveau hebben we de zogeheten ‘European Lotteries Association’. Deze partij doet eigenlijk hetzelfde als de Kansspelautoriteit, maar dan op Europees vlak. De normen die gesteld zijn in de Europese wetgeving moeten nageleefd worden en daarin zorgt de ELA voor een algemene controle. Dit beperkt zich overigens niet tot uitsluitend Europese loterijen, de ELA houdt zich ook bezig met toezicht op landgebonden loterijen en casino’s.

Zelf een loterij organiseren

De Staatsloterij spelen, meedoen aan de Lotto of een gokje wagen met Euro Millions: je hebt keuze genoeg wat dat betreft. Het kan echter ook best leuk zijn om zelf een loterij te organiseren. Dit op een kleinere schaal. Bijvoorbeeld onder vrienden, familie of een kleine gemeenschap. Hoewel het idee op papier onschuldig klinkt, willen we je wel wijzen op de regels die daarvoor gelden.

Het is bij de wet verboden om een loterij op te zetten. Dit komt doordat de Belastingdienst en Nederlandse Kansspelautoriteit toezicht houden. Met hun toezicht worden de regels nageleefd en zodra er loterijen plaatsvinden die niet officieel zijn goedgekeurd, valt de wettelijke bescherming weg. Vanuit dat perspectief worden dergelijke loterijen tegengegaan.

Als het om een leuke loterij gaat, waarbij wat spullen worden weggegeven op een verjaardag of feestje, zal niemand daar moeilijk over doen. Neemt het qua omvang echter toe. Bijvoorbeeld binnen een voetbalclub, school of andere lokale instelling, dan is het wettelijk verplicht om per loterij een vergunning aan te vragen. Ook al is de loterij slechts eenmalig.

Gokjewagen wanneer je wilt? Speel dan in een online casino

Als je op een link klikt en aanmeldt, ontvangen wij een kleine vergoeding, maar er zullen geen kosten voor jou zijn. We raden alleen veilige, gelicentieerde en betrouwbare kansspelaanbieders aan.

Dit artikel is geschreven door: