Casino.nl is liefhebber van alles wat met online gokken te maken heeft. Speelplezier staat bij ons voorop en juist daarom blijven we altijd op het belang van verantwoord gokken wijzen. Want hoewel online casino spellen en online wedden vormen van vermaak zijn waar je ook nog eens mooie prijzen mee kan winnen, zijn er ook bepaalde risico’s aan verbonden.
Op deze pagina delen we informatie over verantwoord gokken en gokverslaving; informatie die iedereen die gokt zou moeten weten voordat hij of zij met echt geld begint te spelen.
Daarnaast vind je hier links artikelen waarin we dieper op verschillende onderwerpen ingaan, zoals bijvoorbeeld onze verkenning van de verslavingszorg in Nederland en de verschillende hulpmiddelen die er zijn om je te helpen de risico’s goed in te schatten en er verantwoord mee op te kunnen gaan.
Op deze pagina
Meer weten? Lees meer over 18+, speel bewust.
Wat is verantwoord gokken?
‘Verantwoord gokken’, ook vaak ‘verantwoord spelen’ genoemd, is een verzamelbegrip voor alles wat met het voorkomen van gokproblemen te maken heeft. Wat het precies inhoudt is afhankelijk van welke invalshoek we gebruiken: die van de speler, de kansspelaanbieder of die van de overheid.
Voor jou als speler betekent verantwoord spelen dat je je voortdurend bewust bent van de hoeveelheid geld (en tijd) die je aan gokken spendeert. Het gaat om het vinden van een gezonde balans tussen plezier en het hopen op winst.
Aan de andere kant spelen de overheid en de aanbieders een grote rol, de overheid stelt regels en richtlijnen op die de aanbieders verplicht moeten volgen om spelers te stimuleren om verantwoord te spelen en ze tegen gokverslaving te beschermen; dit noemen we de zorgplicht.
Aanbieders van kansspelen meten daarom de volgende zaken aan al hun spelers aanbieden:
- Limieten: Het unieke aan online gokken in Nederland is dat je verplicht bent om in ieder geval 3 limieten in te stellen: een toegangslimiet, een stortingslimiet en een saldolimiet. Zonder deze limieten kan je je niet inschrijven bij een aanbieder.
- Verslavingspreventie: aanbieders moeten het gedrag van alle spelers volgen om ‘onmatige deelneming’ (probleemgedrag) zo snel mogelijk te herkennen en in te grijpen.
- Informatie: Dit gaat niet alleen over voorlichting over gokverslaving, maar ook over het geven van duidelijke en volledige informatie over spellen, bonussen en promoties. In andere woorden, de risico’s moeten duidelijk zijn en spelers mogen niet misleid of verleid worden om meer te spelen.
Risico van gokken
Je hebt het woord risico al een aantal keren voorbij zien komen, maar over welke risico’s gaat het als we het over gokken hebben? In het Engels is er een goede term voor producten zoals drank, tabak en fast-food: ‘demerit goods’. Dit soort producten hebben als eigenschap dat het gebruik ervan niet goed voor je is, maar wel fijn, lekker of leuk is.
Het grootste risico hiervan is overconsumptie, juist omdat we ervan genieten willen we meer, ondanks de negatieve gevolgen. Wat het risico veel groter maakt is de manier waarop onze maatschappij werkt: bedrijven willen zo veel mogelijk verdienen en reclame en marketing is tegenwoordig onvoorstelbaar effectief. Om deze reden gelden er strenge regels voor alcohol, tabak etc..
Net zoals een hamburger of een paar biertjes eens in de zoveel tijd geen kwaad kan, is af en toe een gokje wagen niet slecht voor je, maar het risico is dat je het langzaam maar zeker, ongemerkt, steeds vaker gaat doen. Hoe vaker en langer je gokt, hoe groter de kans is dat je problemen ontwikkelt. De problemen die je kan ontwikkelen zijn:
- Geldproblemen: In een casino kan je in korte tijd meer inzetten dan je in een maand verdient en als je snel door je budget heen bent is de verleiding groot om nog even door te spelen omdat je nu toch écht moet winnen. Het proberen terug te winnen van je verliezen is de nummer één oorzaak van gokproblemen.
- Psychische problemen: geldproblemen zijn net als andere problemen slecht voor je mentale gezondheid. Frustraties, onbegrip, en stemmingswisselingen en zelfs depressies zijn erg gebruikelijk bij mensen met gokproblemen.
- Relatieproblemen: als je te veel gokt heeft dat niet alleen invloed op jou, maar ook op de mensen om jou heen; je familie, vrienden en collega’s of zelfs mensen die je in het dagelijks leven tegenkomt. Mensen met zware gokverslavingen kunnen hun hele omgeving met zich mee naar beneden slepen.
- Concentratieproblemen: Wanneer problemen je voortdurend achtervolgen, vindt je nergens rust meer. Dit leidt tot concentratieproblemen die nog meer negatieve gevolgen hebben, denk aan het effect op werk- of studieprestaties.
- Lichamelijke problemen: De constante stress van al deze problemen zal uiteindelijk tot fysieke klachten leiden. Een van de eerste symptomen is meestal slecht slapen, maar ook buikpijn en hoofdpijn zijn niet ongebruikelijk. Langdurige stress kan uiteindelijk zelfs nog ernstiger gevolgen hebben.
Meer weten? Lees alles over de verschillende fases van gokproblemen.
Wie behoren tot de kwetsbare groepen?
Vanwege de risico’s die gokken met zich meebrengt, moeten bepaalde kwetsbare groepen extra in bescherming genomen worden. Dit betekent bijvoorbeeld dat geen enkele vorm van reclame – inclusief bonussen en loyaliteitsprogramma’s – gericht mag zijn op mensen die extra gevoelig zijn voor de verleidingen van gokken. De groepen die hiermee worden bedoeld zijn:
- Minderjarigen: mensen jonger dan 18 jaar. Minderjarigen zijn volledig uitgesloten van elke vorm van deelname aan kansspelen. Aanbieders van kansspelen, zowel online als offline, mogen zich op geen enkele manier op deze groep richten.
- Jongvolwassenen: jongeren in de leeftijdscategorie 18 tot 24. Deze mensen mogen wel online gokken, maar online casino’s mogen reclame niet actief richten op deze groep. De reden hiervoor is dat het brein nog niet volledig ontwikkeld is en er een risico is dat verkeerd gedrag kan leiden tot problemen voor de rest van iemands volwassen leven. Om deze reden mogen online casino’s bonussen aanbieden aan spelers tussen de 18 en 24 jaar. Ook mogen spelers van deze leeftijd niet actief worden benaderd door online casino’s.
- Mensen die ingeschreven staan in CRUKS: Mensen die in het CRUKS-register zijn opgenomen moet de toegang tot casino’s en speelhallen worden ontzegd, zowel online als offline is het niet toegestaan om te gokken. Inschrijving in CRUKS gebeurt in principe alleen op eigen aanvraag en gebeurt voor een duur van minimaal 6 maanden. Eenmaal opgenomen in het register is er geen enkele manier uitgeschreven te worden voordat de termijn verstreken is. In uitzonderlijke gevallen kan je ook door iemand anders aangemeld worden, die persoon moet dan wel aantoonbaar schade van jouw gokgedrag ondervinden.
- Ex-gokverslaafden: ex-gokverslaafden moeten ook tegen zichzelf in bescherming worden genomen. Hoewel ex-gokverslaafden in de meeste gevallen succesvol behandeld zijn voor hun verslaving, blijven deze personen extra gevoelig voor een terugval.
- Mensen met een cognitieve beperking: mensen met een cognitieve beperking mogen niet deelnemen aan kansspelen; ook niet in bijzijn van andere mensen die geen cognitieve beperking hebben. Zij zijn niet in staat om weloverwogen beslissingen te nemen omdat ze de risico’s en de gevolgen niet goed in kunnen schatten.
De eerste drie groepen zijn eenvoudig te herkennen, iedereen moet bij inschrijving legitimeren en daarbij worden leeftijd en het CRUKS register gecontroleerd. Hoe (ex)verslaafden en mensen met een cognitieve beperking herkend moeten worden is een uitdaging omdat dit niet alleen niet geregistreerd wordt, maar ook wringt met privacy wetgeving.
Het huis wint altijd
Veel van de gevaren van gokken worden veroorzaakt door een aantal hardnekkige misvattingen dat er manieren zijn om het systeem te doorgronden en als winnaar uit de bus te kunnen komen. Niet is echter minder waar, als dat zo zou zijn, zouden alle casino’s ter wereld al lang failliet zijn. Een casino moet niet alleen genoeg inkomsten hebben om prijzen uit te kunnen betalen, ook alle overige bedrijfskosten moeten iedere maand worden voldaan.
Gokkersmisvatting
De gokkersmisvatting, in het Engels “gambler’s fallacy’’, is de misvatting dat er tussen onafhankelijke gebeurtenissen toch een bepaalde mate van afhankelijkheid bestaat. Bijvoorbeeld dat als een actie langere tijd niet heeft plaatsgevonden, dat zou betekenen dat dit op korte termijn wel moet gebeuren. Mensen verwachten dat de kans op “kop” alsmaar toeneemt des te vaker er “munt” is gevallen. Dit klopt echter niet, want de kans is en blijft bij elke worp 50% en is compleet onafhankelijk van de vorige uitkomsten. Een muntje heeft namelijk geen geheugen of andere manier om te ‘weten’ wanneer het tijd voor “kop” is. Hoewel gokkasten veel meer mogelijke uitkomsten dan alleen kop of munt hebben, is de achterliggende theorie precies hetzelfde: het is het toeval dat bepaalt of je wint, niet hoelang je speelt of hoeveel je al verloren hebt.
Illusie van controle
Een andere theorie die kan worden doorgetrokken naar de risico’s van het gokken is de zogeheten “illusie van controle”. Dit is het idee dat je als speler toch op de een of andere manier invloed kan hebben op de uitslag van een kansspel. Veel spelers van kansspelen vervallen weleens in het zogenaamde “magisch denken”. Ze werken met ‘rituelen’, op een bepaalde manier het spel bedienen, gebruiken maken van geluksnummers, op basis van hun favoriete kleuren beslissingen nemen en ga zo maar door. De Belgische Kansspelcommissie waarschuwde hier in september 2022 al voor via een tv-reclame.
Hoe zetten kansspelaanbieders dit in?
Er zijn in principe maar twee spellen in casino’s waarbij de speler zelf het spelverloop kan beïnvloeden: video poker en blackjack. Bij het tafelspel poker is dat natuurlijk ook zo, maar daar ben je ook afhankelijk van de vaardigheden van je tegenspelers, je speelt dan niet tegen het huis. Bij video poker en blackjack geldt in ieder geval dat het huisvoordeel daalt naarmate je vaardigheden stijgen. Bij alle andere casino spellen is het enkel en alleen geluk dat bepaalt of je wint of niet. Toch willen spelers zo graag het gevoel van controle hebben, dat ze zichzelf op allerlei manieren voor de gek houden.
Online casino’s weten dit en geven spelers daarom het gevoel dat zij een zekere mate van controle uitoefenen. Denk daarbij aan simpele handelingen zoals het aanpassen van de inzet, bepaalde rollen vast kan zetten en het aantal winlijnen en soms zelfs de volatiliteit van een spel aan kan passen. Bij sommige loterijen kunnen spelers zelf nummers kiezen waardoor mensen denken dat ze meer kans hebben om te winnen. Dit zijn allemaal handige trucs die casino’s gebruiken om spelers een gevoel van macht en controle te geven zodat ze vaker en langer blijven spelen.
Huisvoordeel en uitbetalingspercentages
Het huisvoordeel en uitbetalingspercentages, oftewel Return to Player (RTP) zijn manieren om aan te geven hoeveel kans je maakt om te winnen. Het verschil zit hem in het perspectief: dat van het casino of dat van de speler.
Laten we blackjack als voorbeeld nemen. Hoewel er kleine verschillen tussen de spelvarianten kunnen zitten, is het huisvoordeel ongeveer 1%, wat overeenkomt met een RTP van 99%. Als je perfect speelt win je gemiddeld € 99 terug van iedere € 100 die je inzet. Het huisvoordeel is hier dan 1%.
Als er 10.000 mensen elk voor € 100 spelen zullen er ongetwijfeld een paar mensen met een leuke winst naar huis gaan, maar dat wordt gecompenseerd door alle verliezers. Aan het einde van de dag zal het casino 10.000 x € 1 hebben verdiend.
Let goed op dat het hier om het gemiddelde gaat! De langdurige gemiddelden die casino’s gebruiken worden berekend op basis van tien- of zelfs honderdduizenden spellen. Aangezien je als speler nog meer dan een paar honderd of misschien een paar duizend spellen kan spelen, hebben deze gemiddelde praktisch gezien dus geen enkel nut voor jou als individuele speler.
Wat voor jouw als speler een grotere invloed heeft dan het huisvoordeel of RTP, is de volatiliteit van een spel – dat heeft direct invloed op hoevaak een gokkast uitbetaald, maar niet hoeveel!.
Meer weten? Lees alles over wetenschappelijke feiten over gokken.
Tips voor verantwoord gokken
Ondanks alle risico’s is het toch zeker wel mogelijk om op een gezonde en leuke manier af en toe te gokken, net zoals miljoenen mensen van een biertje of wijntje kunnen genieten zonder alcoholist te worden.
Toch zijn er een aantal zaken om je van bewust te zijn en rekening mee te houden:
- Als je impulsief bent, loop je een groter risico. Een casino accepteert zonder problemen een bedragen waar je uren, dagen of zelfs weken voor moet werken. Eenmaal ingezet is er geen weg meer terug.
- Als je niet nuchter bent, is het risico op impulsief gedrag veel groter.
- Erfelijkheid speelt een rol bij verslaving, komt verslaving voor in je familie, wees dan extra alert.
- Gokken kost geld, als je een keer wint is dat een meevaller, geen verdienste.
Als je besloten hebt te gaan gokken, houdt je dan aan de volgende adviezen:
- Stel budget, tijdslimiet, en andere limieten in: Zoals eerder genoemd zijn bepaalde limieten verplicht om in te stellen bij het aanmaken van je account. Het probleem is echter dat casino’s vaak alvast een ‘suggestie’ voor je hebben ingevuld die hoger is dan zou moeten. Bepaal zelf je budget, en pas je budget aan aan je huidige situatie. Kijk daarnaast ook welke andere limieten je nog in kunt stellen, meestal zijn er meer mogelijkheden dan de drie verplichte.
- Speel niet als je je emotioneel niet goed voelt: Emotie leidt tot impulsiviteit en als er iets is dat gevaarlijk is voor opportunistisch gedrag dan is het dit wel. Bij verantwoord gokken moet de rationaliteit de overhand hebben. Als je emotioneel instabiel bent of een moment hebt dat je je niet goed voelt, gok dan niet of houdt op als je al aan het spelen bent.
- Consumeer geen alcohol en/of drugs: Om dezelfde reden is het belangrijk om ook geen drugs en/of alcohol te consumeren omdat je daarmee het realiteitsbesef verliest. Ook word je een stuk emotioneler als je stimulerende middelen gebruikt. Bij gokken is rationeel denken en besluiten nemen belangrijk. Emoties moeten zo veel mogelijk worden beheerst.
- Speel met vrienden voor sociale controle: Veel mensen die een gokverslaving creëren doen dat zonder dat hun naasten daarvan op de hoogte zijn. Daardoor is er ook geen sociale controle en niemand die je kan afremmen. Als je speelt, zorg dan dat anderen daar vanaf weten. Zorg er ook voor dat zij je kunnen corrigeren en doe dat zelf ook bij hen. Zo houden jullie elkaar in bedwang, wees er voor elkaar.
- Neem regelmatig pauzes: Neem met regelmaat een adempauze. Zo laat je je niet te veel meeslepen. Dat werkt rustgevend, bovendien is het niet prettig en ongezond om lang naar een scherm aan te staren. De meeste online casino spellen (buiten het live casino om) zijn zodanig ingesteld dat je je sessie gewoon weer kunt hervatten.
- Wissel af met andere hobby’s: Zorg voor balans in je leven en zorg dat je ook andere hobby’s hebt zoals bijvoorbeeld een sport. Op het moment dat je uit verveling gaat gokken is dat meestal geen goed teken.
- Doorbreek de taboe: Praat erover als je voelt dat je gevoelig bent voor verslaving. Doe dat met je dierbaren of zoek professionele hulp. De mensen die echt om je geven zullen altijd naar je luisteren, ongeacht de aard van je problemen. Zolang je maar blijft uitstellen dat je gevoelig bent voor een gokverslaving, wordt het alleen maar erger en kunnen ook de financiële schulden alleen maar toenemen.
Hulp bij gokverslaving
Cruks voor uitsluiting van kansspelen
Een van de krachtigste maatregelen om spelers te beschermen was de oprichting van het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen, vaak aangeduid als CRUKS. Het register wordt gebruikt om een gokstop van tenminste 6 maanden te nemen en wordt door de Kansspelautoriteit zelf beheerd.
Zodra je in het register staat is het op geen enkele manier mogelijk om je gokstop te beëindigen voordat de minimale termijn die je hebt opgegeven is verstreken. Alle aanbieders van kansspelen met een Nederlandse vergunning, zowel online als offline, controleren aan de hand van je BSN nummer of je in het register staat. Zolang dat het geval is, kun je dus niet gokken.
We hebben ook een uitgebreid artikel of Cruks geschreven wat je hier kan vinden.
Heb jij moeite om je gokgedrag onder controle te houden of maak je je zorgen om iemand? Schakel dan professionele hulp in. Dat kan via onderstaande organisaties, of lees ons onderzoek naar de verslavingszorg in Nederland.
- Stichting Anonieme Gokkers Omgeving Gokkers (AGOG)
- Stichting Jellinek
- Stichting Voorkom
- Centrum voor Verantwoord Spelen
- Cruks
Dit artikel is geschreven door:
